سنگ نگاره يا هنر صخره اي چيست؟

%name سنگ نگاره يا هنر صخره اي چيست؟

هنر صخره ای نشانه های انسانی ساخته شده بر روی سنگ های طبیعی میباشد

سنگ نگاره ها دسته اي از آثار باستان شناسی میباشد كه در سریال بزرگتری به نام هنر صخره ای می گنجد، حاوی هر اثری از انسان كه روی سنگ طبيعی پياده شده باشد از نقاشي هاي پيش از تاريخ بر ديوار غارها گرفته تا سنگ نگاره ها كه آثاري كنده شده روي سنگ ها و صخره هاي رها در طبيعتند.

سنگ نگاره یا هنر صخره ای نشانه های انسانی ساخته شده بر روی سنگ های طبیعی میباشد آنها عمدتا مترادف با هنر پاریتال می باشند پدیده های جهانی مشابه سنگ نگاره یا هنر صخره ای در بسیاری از مناطق گوناگون فرهنگی جهان یافت می شود

باستان شناسان با مطالعه مفهوم سنگ نگاره یا هنر صخره ای بر این باورند که سنگ نگاره ها دارای اهمیت جغرافیایی و مذهبی هستند اولین جرقه مطالعات هنر سنگ در ابتدا در قرن نوزدهم در میان دانشمندان فرانکوفون در حال مطالعه هنر سنگ های پائئولیتیک انجام شد که این مطالعات از سمت غرب اروپا توسعه پیدا کرد.

سنگ نگاره ها در همه قاره ها به جز جنوبگان،كه در زمان كهن هرگز مکان زندگي انسان نبوده،پيدا شده اند. برای همين سنگ نگاره ها هنری جهانی هستند كه با ابتدا تمدن دشت نشينی،شكل گيری اجتماعات بزرگتر و ابتدا كشاورزی نخستين نشانه های نياز انسان به خط و علائم ارتباطی بوده اند.

%name سنگ نگاره يا هنر صخره اي چيست؟

سنگ نگاره

ایران شاهراه تمدنهای باستانی و مهد فرهنگهای قبل زمان، هزاران راز نهفته در خود پوشیده کرده میباشد. در این میان، سنگ نگارهها از نویافته ترین هنرهای ایران هستند که در نقاط مختلف ایران پراکنده اند و هر یک نشان و کلامی از دنیای باستان دارند.

پیشنهادی:  آشنایی با هنر گچ بری

اغلب در درون غارهای قدیمی از نقاشی یا جمله های با رنگ استفاده شده که عموماً سن آنها در مساوی عوامل طبیعی بینهایت کوتاه میباشد و علت ماندگاری آنها از هزاران سال قبل تا کنون در معرض نبودن و محفوظ بودن آنها در مساوی عوامل طبیعی بوده میباشد.

اما سنگ نگاره های کنده کاری شده علاوه بر اینکه در غارها کشف شده اند، در محوطه های باز و بیرون غارها نیز وجود دارند. اقبال اعظم سنگ نگاره های محیط های باز در مساوی عوامل طبیعی مشابه سرما، گرما، باد، باران و یخ زدگی از بین رفته اند و می روند. از جهت دیگر متأسفانه به علت عدم آگاهی، مردم نیز عدد بینهایت زیادی از آنها تخریب و نابود شده میباشد.

%name سنگ نگاره يا هنر صخره اي چيست؟

سنگ نگاره های ایران

سنگ‌نگاره‌ها را می‌توان از کهن‌ترین آثار تاریخی و هنری به جا مانده از بشر دانست. در ایران، چند ده هزار نمونه از این نقاشی‌ها بر روی سنگ‌ها یافت شده‌اند. سن بعضی از این نگاره‌ها به بیش از ۴۰٬۰۰۰ سال می‌رسد. بزرگترین و کاملترین سنگ نگاره‌های ایران در منطقه تیمره گلپایگان قرار دارد. هنر صخره‌ای کهن‌ترین شکل سنگ‌نگاره میباشد.

باستان شناسان ابتدا سنت سنگ نگاره ها را با پايان زمان پارينه سنگی و كوچ انسان از غارها به دشت ها و ابتدا نو سنگی همراه می دانند. به اين ترتيب قدمت آنها را حداكثر 12 هزار سال مي دانند و اوج ظهور اين آثار بسته به سرزمين هاي مختلف بين 10 تا 5 هزار سال پيش تخمين زده مي شود.

پیشنهادی:  جدیدترین تابلو فرش ابریشم

سفال های برجا مانده، نقوش سنگ نگاره ها؛ این نشانه ها خود نمادی از سیر زندگی و احساسات زورمند آن ملت نسبت به پدیده های فرهنگی بوده میباشد. نكته جالب توجه اینكه، نیاكان ما با این نمادهای آسان كه از خود به یادگار گذاشته اند؛ تا وقتی انسان حیات دارد سخن می گویند. این نشان از عظمت ملت ها دارد كه دوران قادر به استهلاك آنها نیست. حاصل حیات و عظمت انسان ها آثار و بدایع آنهاست. كه نیاكان ما به شایستگی از عهده آن برآمده اند.

%name سنگ نگاره يا هنر صخره اي چيست؟

سنگ نگاره

سبك هنر سنگ نگاره ها، نمادهای بكاررفته، ابزارهای استفاده شده در حكاكی هر كدام برای كارشناسان معيار ديگری میباشد كه با توجه به نم محلی در طول دوران و سمت قرارگيري ايفاي نقش ها نسبت به سمت عمومی وزش باد در منطقه، يا سر پناه داشتن ايفاي نقش ها در مقابل برف و باران سنجيده می شود.

اعماق حك شده اغلب سنگ نگاره ها تنها حدود نيم سانتی متر میباشد، آثار ضربه و روشنی زير پوسته سنگ در بعضی از آنها به خوبی ديده می شود، در حالی كه بعضی ديگر كه كهن ترند يا سريع تر پوسیده شده اند، به رنگ سطح تيره سنگ درآمده و محو شده اند. در تيمره بسياری از ايفاي نقش ها در تخته سنگ های رو به شرق (خلاف سمت عمومی وزش باد) و بر ديواره هايی با زاويه عمود بر زمين حك شده اند كه طي هزاره ها از باد و باران كمتر پوسیده شوند.

درصد سنگ نگاره ها بر اساس نمونه گیری تصادفی از چندی محوطه ها در ایران:

۱- بز کوهی در طرح ها و حالات مختلف، به ویژه طرح های سمبلیک (شاخ های بلند آن خمیده و به دمش رسیده میباشد) = ۸۸ درصد

۲- ايفاي نقش های انسان در حالات مختلف مشابه کمانداری پیاده، سوار، در حال شکار، ملبس و بدون لباس، رقص های آیینی یا جادویی و… = ۳ درصد

۳- ايفاي نقش نمادهایی همچون اشکال و حروف رمزی، حلقه های قدرت، نوشتارها و… = ۲ درصد

۴- ايفاي نقش های اسب وحشی، اسب اهلی با سوار و بدون سوار در حالتهای مختلف = ۲ درصد

۵- ايفاي نقش های شتر یک کوهان و دو کوهان = ۱ درصد

۶- ايفاي نقش های گربه سانان، سگ سانان، موش، گراز، گورخر و… = ۱ درصد

۷- نقوش گوزن (زرد، مارال و شوکا)، قوچ کوهی، کرگدن و… = ۱ درصد

۸- ايفاي نقش های موجودات ناشناخته (UFO) و حیواناتی که امروزه وجود ندارند و نسل آنها منقرض شده میباشد = ۱ درصد

۹- ايفاي نقش های علائم و نشانه های هندسی = ۰/۵ درصد

%name سنگ نگاره يا هنر صخره اي چيست؟

سنگ نگاره های ایران

 

منبع: بیتوته

مطلب پیشنهادی

آشنایی با هنر گچمه بافی

گچمه‏ بافي که از صنايع دستي انحصاري کهگيلويه و بويراحمد میباشد، هنري مرکب از گليم …